Er ontstaat de komende jaren een steeds groter potentieel aan flexibiliteit bij de consumenten, door de invoering van warmtepompen (hybride of all-elektrisch), elektrische auto’s, zonnepanelen met piekschering, en eventueel batterijen en warmte-opslag.
Dit zijn nieuwe installaties bij de consument afgestemd op thermische- of vervoersbehoefte en daardoor met een relatief groot additioneel elektrisch vermogen (van nu een gemiddelde piekbelasting van 1kW per huishouden gaat het naar 4 tot 6kW per huishouden). Deze installaties kunnen het elektriciteitssysteem zowel extra belasten als helpen. Helpen wordt mogelijk als de apparaten als bron van flexibiliteit dienst kunnen doen doordat ze kunnen reageren op signalen om vraag of aanbod aan te passen.
In de vraag naar flexibiliteit zijn drie markten te onderscheiden die alle zullen groeien in komende jaren zoals indicatief weergegeven in onderstaande figuur . Het potentieel flexaanbod vanuit warmtepompen en elektrisch vervoer is weergegeven in de tabel er naast.
Een flink deel van de totale flexbehoefte kan vanuit consumentenflexibiliteit ingevuld worden. Maar om dat te bereiken moet deze flex wel gemobiliseerd, voorbereid en toegankelijk gemaakt worden. Dit is waarom FAN een open standaard voor de flexibiliteitsinterface van deze apparaten gevestigd wil zien. En dit gaat verder dan de invulling van de systeem behoefte alleen:
- Het geeft de klant de mogelijkheid zijn apparaten op goedkope/dure momenten aan/uit te zetten. Goed voor de portemonnee en belangrijk voor het systeem om de consumentenvraag aan te passen op het aanbod uit wind en zon. Het alternatief is extra backup capaciteit, de kosten daarvan landen uiteindelijk bij diezelfde consument.
- De klant is zelf baas over zijn flexibiliteit doordat de open standaard portabiliteit regelt: van flex service provider wisselen zoals je met nummerbehoud van mobielprovider wisselt. De klant heeft keuze en wordt beschermd tegen vendor lockins.
- De consument kan gebruik maken van proposities uit de markt die inspelen op variërende elektriciteitsprijzen en vraag om flexibiliteit van netbeheerders en marktpartijen. Zijn investeringen in nieuwe apparatuur krijgen hierdoor meerwaarde, met zowel een financiële als emotionele component: de consument maakt de energietransitie mogelijk.